Wat gebeurt er met mijn huisdier?

Dieren zijn niet zomaar dingen, zo heeft de wetgever in 2013 bevestigd (art. 3:2a BW). Toch gaat uw huisdier, net als al uw andere bezittingen, na uw overlijden over op uw erfgenamen. De erfgenamen worden dan samen eigenaar van het dier en beslissen vervolgens wat ermee gebeurt. Het dier wordt toegedeeld aan één van hen, verkocht, weggegeven of naar een asiel gebracht. Andere, minder diervriendelijke opties zijn ook denkbaar.

Misschien bent u er zeker van dat uw erfgenamen samen een passende oplossing zullen vinden voor uw huisdier, zodat het dier na uw overlijden terechtkomt bij een nieuw baasje dat het dier liefdevol verzorgt. Als u daar echter niet zeker van bent, is het verstandig om hiervoor iets te regelen in uw testament. Zelf iets vastleggen in een codicil (een volledig handgeschreven, gedateerde en ondertekende wilsbeschikking) is wel geldig voor meubels, kleding en sieraden, maar niet voor dieren.

Direct meenemen

De zorg voor uw dier begint direct nadat u bent overleden. Dat is ook voor uw huisdier een verwarrende periode; hij verliest zijn baasje en moet verhuizen.

Het is bekend dat sommige huisdieren, zoals honden en katten, rouwen als hun baasje overlijdt. Al te veel gesleep met het dier is dan ook niet handig. U kunt dat voorkomen door uw huisdier aan iemand te legateren. Die persoon (“de legataris”) kan daarnaast ook erfgenaam zijn, maar hoeft zich bij het aanvaarden van het huisdier als legataris (anders dan een erfgenaam) geen zorgen te maken over de aansprakelijkheid voor eventuele schulden van uw nalatenschap; hij kan het dier dus direct na uw overlijden meenemen.

Normaal gesproken moet een legaat worden afgegeven door de erfgenamen gezamenlijk, maar dat is vrij onpraktisch. Beter is het om een executeur te benoemen die het huisdier zelfstandig aan de legataris kan geven, samen met bijvoorbeeld de vertrouwde hondenmand en hondenbrokken.

Verzorgingsfonds

Nu kan het zo zijn, dat de legataris ontzettend blij is met uw huisdier. Maar die lust kan omslaan in een financiële last als de gezondheid van uw huisdier achteruit gaat. De dierenarts is niet gratis en dat geldt ook voor de hondenbrokken als de door u nagelaten voorraad op is. U kunt daarom bepalen dat de legataris een geldbedrag krijgt voor de verzorging van het dier. Daarin schuilt wel een risico dat iemand uw huisdier alleen maar aanvaardt “om het geld”, om het dier zelf een paar weken later op (voor nog meer geld) Marktplaats te zetten.

Om dit te voorkomen, kunt u een bewindvoerder aanwijzen die erop toeziet dat het geld uitsluitend wordt besteed aan de verzorging van het dier. U zou dan ook nog kunnen bepalen dat als het dier binnen vijf jaar overlijdt of niet meer bij de legataris woont, dit “verzorgingsfonds” automatisch overgaat op een ander, bijvoorbeeld het plaatselijke dierenasiel.

Erfbelasting

Als de persoon die zich over het huisdier ontfermt geen partner, kind of kleinkind is, moet over het gelegateerde geldbedrag (en het dier zelf, als dat economische waarde heeft) erfbelasting betaald worden tegen een tarief van 30%. Daarbij is overigens de eerste € 2.173,– vrijgesteld van erfbelasting (dit is de vrijstelling in 2019). Die erfbelasting kan behoorlijk oplopen als u bijvoorbeeld een paard nalaat met een bedrag erbij voor de pacht van de paardenwei, de dierenarts en de hoefsmid.

Als het om grotere bedragen gaat, kan een estate planner soms iets verzinnen om de fiscale schade te beperken. U zou bijvoorbeeld het bedrag voor de verzorging aan de Dierenbescherming kunnen legateren met een vruchtgebruik voor de legataris die het paard verzorgt. Omdat de Dierenbescherming als algemeen nut beogende instelling (kortweg: ANBI), is vrijgesteld van erfbelasting, kan op die manier een aardige belastingbesparing worden bereikt. Bovendien wordt het eerder genoemde Marktplaats-scenario hiermee vermeden; want zodra de verzorging van uw dier stopt, is het restant van het verzorgingsbudget voor de Dierenbescherming. Het is in deze opzet ook mogelijk om aan de legataris voor de verzorging van het dier een jaarlijkse beloning toe te kennen. Op die manier ontstaat een oplossing die voor uw dier, zijn verzorger en de Dierenbescherming gunstig is.

Levenstestament

Als u regelingen gaat treffen voor uw dier, denkt u dan ook eens na over een levenstestament. Want ook tijdens uw leven kan er een situatie ontstaan waarin u niet goed meer voor uw huisdier kunt zorgen. Bijvoorbeeld als u in het ziekenhuis belandt of wordt opgenomen in een verpleeghuis. Ook voor die situatie kunt u personen aanwijzen die uw dier verzorgen en anderen die het budget voor de verzorging bewaken.

Dijkman & Van Doorn kan u helpen bij het realiseren van een passende oplossing. Wilt u meer weten, maakt u dan een afspraak voor een bespreking op ons kantoor.